Acupunctuur: wat & waarom

Wat is acupunctuur?

Acupunctuur wordt gekaderd binnen de niet-conventionele gezondheidszorg en vindt haar oorsprong in de Traditionele Chinese Geneeskunde (TCG). Door stimulatie van specifieke punten op het lichaam met steriele wegwerpnaalden bekomt men een therapeutisch effect. 

Acupunctuur wordt door het grote publiek vaak gezien als een techniek om pijn te verlichten, en is inderdaad zeer effectief bij pijnklachten, maar gaat veel verder dan dat. In de Chinese geneeskunde wordt bij elke klacht naar de volledige mens gekeken.

Vanuit de holistische gedachte dat zowel geest als lichaam in balans moeten zijn om een goede gezondheid te bereiken, zal de acupuncturist steeds op zoek gaan naar de oorzaak van uw klacht. Dit kan zowel een fysieke als emotionele verstoring zijn. Er wordt naar de oorzaak van het probleem gezocht en op deze manier komt men niet slechts tot een tijdelijke maar vaak een blijvende oplossing.

Acupunctuur richt zich zowel op lokale pijnklachten als op het herstellen van het onevenwicht binnen de verschillende systemen zoals de spijsvertering, de ademhaling, de bloedcirculatie, het zenuwstelsel enz.

Vanuit de traditionele acupunctuur zijn er in de loop der eeuwen meerdere stijlen ontstaan, zoals ooracupunctuur en schedelacupunctuur, die vooral toegepast wordt bij neurologische problemen. Soms wordt er gebruik gemaakt van elektro-acupunctuur, waarbij een zachte stroom op de naaldjes geplaatst wordt. Dit wordt vooral toegepast bij pijn. Verdere stijlen zijn bijvoorbeeld pols- en enkelacupunctuur en dry needling. 

Ook dry needling is dus een vorm van acupunctuur. Deze stijl wordt vooral toegepast bij pijn in het bewegingsapparaat, meer bepaald door verkramping in het spierweefsel. Deze lokale verkramping wordt een trigger point genoemd. Dry needling is in tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt niet ‘nieuw en westers’, maar wordt al eeuwenlang toegepast onder de noemer Ashi-acupunctuur. Een trigger point/ashi-point is de plaats waarin geprikt wordt om de spier te ontspannen, wat tot pijnverlichting leidt. Bij de toepassing van dry needling binnen een acupunctuurbehandeling worden niet alleen de trigger points aangeprikt, maar wordt ook de onderliggende oorzaak aangepakt. De energetisch-fysische-emotionele balans moet ook hersteld worden, zodat er een beter en langduriger resultaat bereikt wordt.

Belangrijke informatie:

Tegenwoordig wordt Dry needling vaak door therapeuten (niet-acupuncturisten, die soms maar enkele dagen opleiding genoten hebben) vereenvoudigd tot een eerder korte en heftige manier van prikken, die vaak zeer pijnlijk kan zijn, en waarbij ze zich alleen tot de pijnregio beperken. Deze aanpak is echter niet zonder risico’s, waardoor letsels kunnen ontstaan, of waardoor de patiënt zich na de behandeling onwel kan voelen. 

In België bestaat er geen enkele regelgeving rond dry needling opleidingen. Een erkend acupuncturist daarentegen heeft na het behalen van zijn/haar medisch diploma (arts, kinesitherapeut, vroedkundige, bachelor verpleegkunde of tandarts) een bijkomende gedegen driejarige opleiding (postgraduaat onder de koepels van de hogescholen HOWEST of Karel De Grote Hogeschool) genoten om veilig met naalden te kunnen werken. 

Acupunctuur wetenschappelijk: Hoe werkt het? 

Vaak wordt gedacht dat acupunctuur alleen ‘iets energetisch doet’. Niets is minder waar. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat de oude Chinezen reeds over een grote anatomische kennis beschikten. Daarnaast krijgt men steeds meer inzicht over hoe acupunctuur werkt. Verder zijn er wereldwijd overtuigende klinische bewijzen voor de effectiviteit van acupunctuur bij pijnklachten, inwendige ziekte en psychisch-emotionele klachten. 

Acupunctuurpunten zijn de plaatsen waar een bloedvat en een zenuw in een bundeltje de weefsels van de onderhuid bereiken. De acupuncturist stimuleert deze punten met een steriele naald om de lokale en de algemene circulatie te bevorderen. Deze punten geven een signaal aan het centrale zenuwstelsel. Dit stuurt op zijn beurt een signaal naar de inwendige structuren (organen en ingewanden) of de uitwendige structuren (bewegingsstelsel en huid), wat het herstel bevordert. 

Meridianen of kanalen/vaten zijn de zones in het lichaam waardoorheen de Qi beweegt. In de wetenschap is ondertussen vastgesteld dat deze meridianen in feite overeenkomen met het bindweefsel dat o.m. de bloedvaten en de zenuwen omhult. 

Qi is de Chinese benaming voor de vitale krachten. Deze zijn overal en altijd aanwezig in het universum. In ons lichaam wordt deze vitale kracht uit zowel voeding als zuurstof omgezet. De spijsvertering, de ademhaling en de bloedcirculatie zijn systemen om Qi in het lichaam te doen bewegen. 

Wanneer we spreken over Yin en Yang, dan komt dit globaal gezien overeen met het tastbare en het ontastbare. In ons lichaam komt Yin overeen met de anatomie (de materie) en het bloed en Yang met de lichaamsfuncties of de fysiologie, die de materie tot leven brengt, het bloed verwarmt, beweegt enz. Ze zijn steeds in relatie met elkaar en houden elkaar in evenwicht. 

Acupunctuur bevordert zowel de lokale als algemene circulatie, waardoor dit een geschikte therapie is voor een brede waaier van klachten.

Acupunctuur werkt bij…

De Wereldgezondheidsorganisatie heeft een uitgebreide lijst met indicaties voor acupunctuur opgesteld, waaruit we hieronder de meest voorkomende klachten opsommen:

Musculoskeletale klachten

• sportletsels
• pijn door overbelasting van het bewegingsstelsel
• postoperatieve pijn

Hoofdpijn

• spanningshoofdpijn
• migraine

Duizeligheid en tinnitus

Gastro-intestinale verstoringen (maag-darmstelsel)

• diarree en constipatie
• maagpijn en reflux
• winderigheid

Respiratoire klachten

• astma
• hoest en slijmvorming

Psychische, psychosomatische en emotionele klachten

• hyperventilatie
• slaapstoornissen
• stress
• depressie
• burn-out
• ondersteuning bij het afkicken van drugsverslaving
• post-traumatische stress-stoornis (PTSS)

Gynaecologische problematiek

• pijnlijke maandstonden (dysmenorree)
• infertiliteit
• menopauze

Oncologie (steeds in overleg met de behandelende arts)

• hulp bij bijwerking van en ondersteuning tijdens het proces van chemotherapie (misselijkheid, neuropathische pijn, vermoeidheid).

Neurologie

• herstel na beroerte
• ondersteuning en symptoombestrijding bij M.S. en de Ziekte van Parkinson
• facialisparese (gezichtsverlamming)